केळीचे उत्पादन घेताय? ‘या’ सर्वोत्तम प्रकाराची माहिती करून घ्या!

By Krushi Doot Last updated Sep 26, 2021

आपल्या भारतात विविध जातीच्या केळीचे उत्पादन घेतले जाते. आज आपण केळीच्या सर्वोत्तम प्रकारांबद्दल अधिक सविस्तर जाणून घेणार आहोत…

वामन कॅव्हेंडिश : ही भारतातील प्रमुख व्यावसायिक केळीची प्रजाती आहे. याचंही ऊंची केवळ 1.5-1.8 मीटर आहे. याचे फळ लांब, वाकलेले, साल हलके पिवळे किंवा हिरवे तर लगदा मऊ आणि गोड असतो. या फळांच्या पावडरचे वजन सुमारे 20-25 किलो असते. यामध्ये शक्यतो 120-130 फळे असतात. याचे पीक चक्र साधारणपणे 10-12 महिने असते. याच्या वाणातून कधी-कधी 40-45 किलो घड उत्पन्न होते. त्यामुळे याचे उत्पन्न हेक्टरी 50-60 टन एवढे असते. त्यामुळे लहान आणि मध्यम शेतकरी देखील याची लागवड करु शकतात.
ग्रँड नैने : ही प्रजाती महाराष्ट्र आणि कर्नाटकातील केळी उत्पादकांमध्ये चांगलीच लोकप्रिय आहे. या वनस्पतींची उंची 2.2-2.7 मीटर असून हे 12 महिन्यांत तयार होते. याचे वाण इतर प्रजातींपेक्षा मोठे असते. घडाचे वजन 25-30 किलो असते. तर याची सर्व फळे जवळ-जवळ सारखीच असतात.
रोबास्टा : याचे फळ बॉम्बे ग्रीन प्रजातीसारखेच आहे. मात्र साल पिकल्यावर हिरवी राहते. ही जात बसराईपेक्षा उंच आणि ग्रँडनेपेक्षा लहान असून त्याची वनस्पती 1.8-2.5 मीटर उंच आहे. या फळांचे वजन 25-30 किलो एवढे असते. हे फळ आकाराने चांगले आणि किंचित मुरडलेले असते.
रेशीम : ही बिहार आणि बंगालची एक प्रमुख प्रजाती आहे.याला विशिष्ट चव आणि सुगंधामुळे जगात अव्वल स्थान आहे. ही प्रजाती मुसळधार पावसाचाही सामना करते. याची वनस्पती लांब असते. फळ सरासरी आकाराने मोठे असते. साल पातळ आणि पिकल्यावर ती काहीशी सोनेरी पिवळी होते. हे फळ पिकल्यावर अनेकदा देठावर पडते. त्यामुळे नुकसानही होते.
पुवान : बिहार, तामिळनाडू, बंगाल आणि आसाममध्ये ही एक प्रमुख आणि प्रचलित जात आहे. याची वनस्पती लांब आणि पातळ असते. तर फळे लहान, साल पिवळी आणि पातळ असते. हे खाण्यास कडक, गोड, काहीशी आंबट असते. प्रति घडास फळांची संख्या 150-300 असते. पीकफेर हा 16-17 महिने एवढा असतो.
नुसार पुवान : ही कर्नाटकची एक प्रमुख प्रजाती असून याला इलाक्की बाले असेही म्हटले जाते. आहे. या प्रजातीला त्याच्या विशेष सुगंध आणि चवीसाठी ओळखले जाते. याची वनस्पती लांब आणि पातळ आहे. फळांचा आकार लहान असतो. तर साल कागदाइतकीच पातळ असते. याचे उत्पन्न कमी परंतु किंमत चांगली असल्यामुळे शेतकऱ्यांचे नुकसान होत नाही.
लाल केळी : ही वनस्पती 3.5-4.5 मीटर लांब आहे. या फळाचा रंग हा पिकल्यावर लाल होतो. हे फळ लांब आणि जाड असते. याची सालही जाड असते. तर लगद्याच्या रंगात हलका केशर असतो.
विरुक्षती : ही प्रजाती मद्रासच्या निलगिरी आणि मदुराई जिल्हे तसेच मुंबई आणि कर्नाटक अशा खालच्या पर्वतांमध्ये आढळते. ही समुद्रसपाटीपासून 600-1500 मीटर उंचीवर आढळते. त्यामुळेच इतर केळीच्या तुलनेत याला दुप्पट दर मिळत असतो.
नेदरान : हा केरळचा एक प्रमुख प्रकार आहे. याची वनस्पती 2.7-3.6 मीटर लांब असून फळ आकाराने लहान असते. याच्या घडाचे वजन 8-15 किलो आहे. फळ 22.5-25 सेंमी लांब तर आकाराने साल जाड असते.
मंतान : हा बिहार, केरळ (मलबार), तामिळनाडू आणि मुंबई (ठाणे जिल्ह्यात) आढळणारा प्रकार आहे. याची वनस्पती लांब आणि मजबूत असते. केळी आणि फळांचा एक गठ्ठा सरळ आणि मोठा असतो. तर साल खूप जाड आणि पिवळी असते. याचा मधला भाग कठीण आहे.
करपुरावल्ली : तामिळनाडूची ही लोकप्रिय प्रजाती खूप कठीण आहे. ती हवा, दुष्काळ, पाणी, उच्च, कमी जमीन अशी निरपेक्ष प्रजाती आहे. या प्रजातीला थोडा जास्त वेळ लागतो. याच्या घडाचे वजन 20-25 किलो असते. याचा वापर प्रामुख्याने भाज्यांसाठी होतो.