गांडुळ खत तयार करून दरमहा 6 लाख रुपये कमवा, वाचा पूर्ण पद्धत
भारत सरकार आजकाल सेंद्रिय शेतीला भरपूर प्रोत्साहन देत आहे. भारतातील शेतकऱ्यांचीही या दिशेने सातत्याने उत्सुकता वाढत आहे. अशा परिस्थितीत नैसर्गिकरीत्या शेताची सुपीकता वाढवण्यात गांडुळांचे योगदान वाढत आहे. गांडुळांचा वापर करून सेंद्रिय खत तयार केले जाते आणि या खताला गांडूळ खत असेही म्हणतात.
गांडुळ खत तयार करण्याची पद्धत-
• कंपोस्टिंगसाठी गडद आणि हवेशीर जागा निवडा. अशा ठिकाणी 2 मीटर लांब आणि 1 मीटर रुंद जागेभोवती बंधारा तयार करा, जेणेकरून कंपोस्ट खत सहज गोळा करता येईल.
कुजलेले शेण किंवा गांडूळ खत मिसळून काही सुपीक माती तळाच्या थरावर पसरवा, जेणेकरून सुरुवातीच्या टप्प्यात गांडुळांना अन्न मिळू शकेल. यानंतर त्यामध्ये 40 ते 60 गांडुळे प्रति चौरस फूट ठेवा. त्यानंतर त्यावर भाजीपाल्याच्या अवशेषांचा थर ठेवा, ज्याची जाडी 10-12 इंच आहे.
• यानंतर पेंढा, कोरडी पाने, शेण इत्यादींचा अर्धा कुजलेला दुसरा थर दुसऱ्या थराच्या वर ठेवावा. नंतर प्रत्येक थरानंतर त्यावर हलके पाणी शिंपडावे.
• कंपोस्टच्या शेवटच्या थरावर शेणाचा 3-4 इंच जाडीचा थर ठेवा आणि वरून झाकून टाका, जेणेकरून गांडुळे सहजपणे वर आणि खाली जाऊ शकतात. आम्ही तुम्हाला सांगतो की प्रकाशाच्या उपस्थितीत गांडुळांची हालचाल कमी होते, ज्यामुळे कंपोस्ट तयार करण्यास वेळ लागू शकतो, म्हणूनच थर झाकणे पूर्णपणे आवश्यक आहे.
• 50 ते 60 दिवसांनंतर तुमचे गांडूळ खत तयार होईल. सर्वात वरचा थर काढा आणि त्यातून गांडुळे काढा. अशाप्रकारे खालचा थर सोडून बाकीचे खत गोळा करावे. आणि गांडुळे चाळणीतून चालवून वेगळे करा, जेणेकरून गांडुळे पुन्हा वापरता येतील.
गांडुळ खताचे फायदे-
• गांडुळ खताची खत क्षमता सामान्य खतापेक्षा खूप जास्त आहे, त्यातील पोषक घटकांचे प्रमाण देखील लक्षणीय आहे.
• यामुळे शेतजमिनीची सुपीकता वाढते आणि पिकांच्या उत्पन्नातही मदत होते. हे मुख्यत्वे फळ आणि फुलांच्या रोपांसाठी तसेच किचन गार्डनमध्ये वापरले जाते.
• गांडूळ खताच्या वापराने जमिनीतील हवेचे परिसंचरण सुरळीत होते. हे खत जमिनीची रचना आणि भौतिक स्थिती सुधारण्यासाठी देखील उपयुक्त आहे.
• या कंपोस्टमध्ये कार्बनिक पदार्थांचे विघटन करणारे एन्झाइम्स मोठ्या प्रमाणात असतात, जे गांडूळ खत एकदा वापरल्यानंतर बराच काळ जमिनीत सक्रिय राहतात.
• याच्या वापरामुळे जमिनीची पाणी धरून ठेवण्याची क्षमताही वाढते. त्याच्या वापरामुळे पिकांचे उत्पादन 20-25% वाढते.
गांडुळ कंपोस्ट तयार करण्याचा खर्च आणि कमाई-
बाजारात 600 गांडुळांची किंमत सुमारे 5,000 रुपये आहे, जर तुम्ही 2,000 स्क्वेअर फूटमध्ये गांडुळे पाळली तर सुमारे 8,000 गांडुळे फुलतात. प्रथमच, त्याचा संपूर्ण सेटअप करण्यासाठी तुम्हाला सुमारे 2 ते 3 लाख रुपये खर्च येऊ शकतात, त्यानंतर तुम्ही 6 ते 8 लाख रुपयांपर्यंत सहज कमाई करू शकता.
मिरची व्यवसाय कल्पना: मिरचीची लागवड करून 10 लाखांपर्यंत नफा मिळवा
