Millets Man of India : कोण आहेत भारताचे मिलेट्स मॅन, वाचा शेतीत क्रांती आणणारे डॉ. खादर वली यांच्याबद्दल…

Millets Man of India : रशिया-युक्रेन युद्धाने जग खूप बदलले आहे आणि त्यामुळे भविष्यात बरेच काही बदलणार आहे. या युद्धाने जगातील देशांनाही अन्न समस्येचा सामना करण्याचा विचार करण्यास भाग पाडले आहे कारण युक्रेन हा गहू निर्यात करणारा प्रमुख देश असल्याने जगातील अन्न संकट अधिक गडद झाले आहे. गहू आणि तांदूळावरील जगाचे अवलंबित्व कमी करण्यासाठी संयुक्त राष्ट्रांनी 2023 हे वर्ष आंतरराष्ट्रीय बाजरीचे वर्ष म्हणून साजरे करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या दिशेने भारतातील मिलेट मॅन म्हणून प्रसिद्ध असलेले डॉ.खादर वली यांचे प्रयत्न भारताला भरडधान्य क्षेत्रात पुढे जाण्यास मदत करत आहेत.

Millets Man of India कोण आहे डॉ. वली :
आंध्र प्रदेशातील डॉ. खादर वली हे आजकाल म्हैसूरमध्ये आहेत आणि कृषी शास्त्रावर संशोधन करून ते देशातील शेतकऱ्यांना भरड धान्य पिकवण्यास प्रवृत्त करत आहेत, शिवाय लोकांना गहू आणि तांदूळ ऐवजी भरड धान्य वापरण्यास प्रवृत्त करत आहेत. एक स्वतंत्र शास्त्रज्ञ म्हणून, 66 वर्षीय डॉ. वाली यांनी अन्न आणि आरोग्य क्षेत्रात अनेक प्रकल्पांवर काम केले आहे.

Millets Man of India बाजरीची वकिली :
सध्या म्हैसूरमध्ये राहणारे डॉ. वाली 20 वर्षांपासून बाजरीसाठी वकिली करत आहेत आणि त्यांचा व्यापक वापर परत आणण्याचा प्रयत्न करत आहेत. आंध्र प्रदेशातील कडप्पा येथे एका गरीब कुटुंबात जन्मलेले डॉ. वाली हे भरड धान्याची वकिली करत आहेत आणि लोकांना गहू आणि तांदूळाचे काय तोटे आहेत याचीही जाणीव करून देत आहेत. लोकांच्या जीवनात जीवनशैलीचे विकार अशा अन्नातून येत असल्याचे त्यांचे मत आहे.

35 वर्षांचे संशोधन परिणाम :
डॉ. वल्ली यांनी सुमारे 35 वर्षांपूर्वी बीव्हर्टन, ओरेगॉन, यूएसए येथे पर्यावरण शास्त्रामध्ये पोस्टडॉक्टरल संशोधन करत असताना बाजरीचे महत्त्व ओळखले होते. त्यांच्या संशोधनात ते अन्नातील डायऑक्सिनसारखे हानिकारक रासायनिक पदार्थ निष्क्रिय करण्याचा प्रयत्न करत होते.

कसे सुरू झाले :
जगात खाद्यपदार्थांचे व्यापारीकरण होत असताना आणि लोकांमध्ये गहू आणि तांदळाचा वापर झपाट्याने वाढत असताना डॉ. वाली यांनी हे संशोधन केले आहे. पण एका मुलीला वयाच्या सहाव्या वर्षी मासिक पाळी सुरू होते, जी साधारणपणे १३-१४ वर्षांच्या वयात सुरू होते तेव्हा एका गोष्टीने त्याला सर्वात जास्त आश्चर्य वाटले. विकसित देशात ही समस्या कशी काय घडली याचे त्यांना आश्चर्य वाटले.

खऱ्या समस्येची ओळख :
संपूर्ण संशोधनानंतर त्याला असे आढळून आले की आपण जे अन्न खात आहोत ते अजिबात आरोग्यदायी नाही. दूध हे जेनेटिकली मॉडिफाईड आहे, तांदूळ, गहू हे नैसर्गिक अन्न नाही, पण आपण असेच खावे, असे आपल्या मनात भरवले गेले आहे. या संदर्भात डॉ. वाली यांनी नंतर शोधून काढले की भरड धान्ये तांदूळ आणि गहू यांच्यामुळे उद्भवणाऱ्या समस्या कशा दूर करू शकतात.

भारतात परतून मोठा निर्णय :
डॉ. वाली 1997 मध्ये म्हैसूर येथे स्थायिक झाले आणि यावेळी त्यांनी लोकांचे ब्रेनवॉश कसे केले जाते हे पाहिले. भारतात परतल्यानंतर त्यांनी संपूर्ण देशाचा दौरा केला आणि वडिलांकडून बाजरीच्या बिया गोळा केल्या आणि कोडो, कांगणी, हिरवी बाजरी यासारख्या काही प्रमुख बाजरी सापडल्या. यामध्ये तांदूळ, गहू आदी उत्पादनांचे उत्पादन केले जात आहे. याशिवाय त्यांनी नापीक जमीन विकत घेतली आणि हजारो शेतकर्‍यांना अशा बियाण्यांपासून पिके घेण्यासाठी प्रेरित केले.

डॉ. वली यांनी त्यांच्या आवडीच्या पाच भरड धान्यांच्या मिश्रणाला श्रीधन्य असे नाव दिले, त्यासाठी त्यांनी खडू शेती पद्धतीला प्रोत्साहन दिले. आज कर्नाटकातील अनेक शेतकरी याचा वापर करत असून जागतिक बाजारपेठेतही श्रीधान्याला मोठी मागणी आहे. त्यांच्यामार्फत त्यांनी लोकांवर उपचारही केले. अनेक रोगांवर उपचार करण्यासाठी उपयुक्त असलेल्या या भरडधान्यांचे उत्पादन येत्या काळात क्रांतिकारकपणे वाढणार आहे, ज्याचा फायदा भारत घेऊ शकतो.

India Milk Production : दुग्धोत्पादनात भारतच नंबर 1; केंद्रीय दुग्धविकास मंत्र्यांची माहिती