कोरफड ही औषधी गुणधर्म असलेली वनस्पती आहे. हर्बल आणि कॉस्मेटिक्स उद्योगात त्याची मागणी सतत वाढत आहे.
कोरफड ही Liliaceae कुटुंबातील एक वनस्पती आहे. हे मुळात अमेरिका, वेस्ट इंडीज आणि आशिया खंडातील काही देशांमध्ये आढळते. त्याचे स्टेम लहान आहे, पाने हिरवी आहेत. कोरफडीच्या पानांमधून एक पिवळ्या रंगाचा द्रव निघतो, ज्यामध्ये अनेक औषधी गुणधर्म असतात. कोरफड भारतातील कोरड्या भागात आढळते. मध्य प्रदेश, राजस्थान, गुजरात, महाराष्ट्र आणि हरियाणा या राज्यांमध्ये याची लागवड केली जाते.
कोरफड लागवडीची पद्धत :
कोरफड लागवडीसाठी माती :
कोरफड लागवडीसाठी वालुकामय आणि काळी माती सर्वात सुपीक मानली जाते. किमान पाऊस आणि उष्ण दमट हवामान असलेले कोरडे क्षेत्र त्याच्या लागवडीसाठी खूप चांगले आहे. कोरफडीची वनस्पती अति थंडी किंवा उष्णता सहन करू शकत नाही. पाणी साचलेल्या भागातही त्याची लागवड करू नये. त्याच्या मातीचे pH मूल्य सुमारे 8.5 इतके चांगले मानले जाते.
कोरफड लागवडीसाठी हंगाम :
कोरफडीची रोपे जुलै ते ऑगस्ट दरम्यान लावली जातात. हिवाळा हंगाम यासाठी अनुकूल नाही. त्याची लागवड फेब्रुवारी ते मार्च महिन्यात केली जाते.
कोरफड लागवड :
कोरफडीच्या रोपाची लागवड करण्यापूर्वी शेतात एक ढिगारा तयार करा. वनस्पतींच्या ओळींमध्ये एक मीटरचे अंतर आहे. कोरफडीची पुनर्लावणी करताना त्याचा नाला आणि डोलीमध्ये ३५ सें.मी.चे अंतर असते. कोरफडीची लागवड घनता 50,000 प्रति हेक्टर असावी आणि अंतर 45 ते 50 सें.मी. शेतातील जुन्या झाडांच्या मुळांसह काही लहान झाडे बाहेर पडू लागली तर ती मुळांसह काढून शेतात लागवडीसाठी वापरली जाऊ शकतात.
कोरफड कीटक संरक्षण :
झाडाचे नुकसान टाळण्यासाठी कीटक नियंत्रण देखील एक अत्यंत आवश्यक पाऊल आहे. कोरफडीच्या पानांमध्ये मेली बग येण्याचा मोठा धोका असतो, त्यामुळे पानांवर डागही पडतात. हे टाळण्यासाठी पॅराथिऑन किंवा मॅलेथिऑनचे जलीय द्रावण झाडांच्या मुळांवर फवारावे.
कोरफड लागवडीसाठी खर्च आणि नफा :
कोरफडीची लागवड सुरू करण्यासाठी हेक्टरी 70000 रुपये खर्च येऊ शकतो आणि शेतकरी बांधव त्याची पाने 25 ते 30 हजार रुपये प्रति टन या दराने बाजारात विकून भरपूर कमाई करू शकतात.
कोरफड वापर :
कोरफडीचा उपयोग त्वचाविकार, कावीळ, खोकला, ताप, दगड, दमा यांसारख्या आजारांवर औषध बनवण्यासाठी केला जातो. सध्या सौंदर्य-प्रसाधन उद्योगात कोरफडीचा वापर अतिशय जोमाने केला जात आहे.
जाणून घ्या महाराष्ट्राबाहेरील केळीच्या जाती
