Button Mushroom Compost : अवघ्या 15 दिवसात बटण मशरूमसाठी कंपोस्ट खत तयार करा, हे आहे आधुनिक तंत्रज्ञान

अतिशय चवदार मशरूम अनेक पौष्टिक गुणधर्मांनी समृद्ध आहे. यामध्ये प्रथिनांसह अनेक औषधी घटक आढळतात. झपाट्याने वाढणारी मागणी पाहता आजकाल मशरूमची लागवड वर्षभर केली जाते. बटन मशरूमची लागवड व्यावसायिकदृष्ट्या खूप फायदेशीर आहे. बटण मशरूमची जगभरात सर्वाधिक लागवड केली जाते. हे खाण्यास चविष्ट आणि अनेक पोषक तत्वांनी युक्त आहे.

बटन मशरूम लागवडीसाठी सर्वात मोठे आव्हान म्हणजे त्यासाठी कंपोस्ट खत तयार करणे. पारंपारिक पद्धतीने बटन मशरूम लागवडीसाठी कंपोस्ट तयार करणे खूप श्रम, वेळ आणि भांडवल खर्च करते. मशरूम उत्पादक शेतकऱ्यांची ही आव्हाने कमी करण्यासाठी, बिहारमधील समस्तीपूर येथे असलेल्या डॉ. राजेंद्र प्रसाद केंद्रीय कृषी विद्यापीठाच्या (पुसा) कृषी शास्त्रज्ञांनी कंपोस्ट खत तयार करण्याचे अतिशय सोपे आणि सोपे तंत्र विकसित केले आहे. बटन मशरूम लागवडीसाठी सर्वात मोठे आव्हान म्हणजे त्यासाठी कंपोस्ट खत तयार करणे.
या खास तंत्राला बटन मशरूम कंपोस्ट बनवण्याची पाईप पद्धत असे नाव देण्यात आले आहे. या पद्धतीने बटन मशरूमचे कंपोस्ट केवळ 15 दिवसांत तयार करता येते. चला तर मग जाणून घेऊया या पद्धतीने बटन मशरूम कंपोस्ट कसे तयार केले जाते…

Compost for Button Mushroom : बटण मशरूम कंपोस्टसाठी साहित्य :
या विशेष पद्धतीने कंपोस्ट खत तयार करण्यासाठी 10 क्विंटल स्ट्रॉ, 3 क्विंटल कोंबडी खत, 2 क्विंटल कोंडा, 30 किलो जिप्सम, 25 किलो युरिया आणि 6 चांगल्या दर्जाच्या पाईप्सची आवश्यकता आहे. पाईपमध्ये छिद्र चांगले ड्रिल केले जातात.

Compost for Button Mushroom बटण मशरूम कंपोस्ट पद्धत काय आहे? (बटण मशरूमची कंपोस्ट पद्धत काय आहे? :
या पद्धतीत पाईपच्या साहाय्याने कंपोस्ट खत तयार केले जाते. या पाईप्समध्ये लहान छिद्रे आहेत. या पद्धतीने केवळ 15 दिवसांत चांगल्या दर्जाचे कंपोस्ट खत तयार करता येते. त्यामुळे वेळ, श्रमच नाही तर पैशाचीही बचत होते. त्याचबरोबर मशरूमचे उत्पादनही वाढते, त्यामुळे शेतकऱ्यांना चांगले उत्पन्न मिळू शकते. बटन मशरूम कंपोस्ट बनवण्याची ही एक प्रभावी पद्धत मानली जाते, जी मशरूम लागवडीस उपयुक्त आहे.

Duck Farming : बदक पालन किती फायदेशीर आहे? फक्त हे लोक चांगले पैसे कमवू शकतात

बटण मशरूम कंपोस्टची संपूर्ण प्रक्रिया समजून घेऊया : Button mushroom compost full process :

– सर्व प्रथम 10 क्विंटल पेंढा पाण्याने चांगले भिजवले जाते. जेव्हा पेंढा पूर्णपणे ओला होतो आणि मऊ होतो, तेव्हा तो दोन दिवस तसाच ठेवला जातो.

– आता या पेंढ्यात कोंबडीचे खत, कोंडा, जिप्सम आणि युरिया चांगले मिसळले जातात. लक्षात ठेवा की ही सामग्री स्ट्रॉमध्ये समान प्रमाणात मिसळली पाहिजे.

– आता या तयार मिश्रणाचा 7 फूट रुंद आणि 5 फूट उंच बेड तयार केला आहे. सर्व प्रथम 2 फूट उंच बेड तयार करा आणि त्यावर 3 पाईप टाका. आता पुन्हा 2 फूट उंचीचा बेड ठेवा. यानंतर, दोन पाईप पुन्हा ठेवा. आता उरलेल्या मिश्रणाचा आणखी एक थर बनवला आहे, ज्यावर एक पाइप ठेवला आहे आणि मिश्रणाने चांगले झाकले आहे.

– आता हे बेड पॉलिथिनच्या मदतीने चांगले झाकले आहे. लक्षात ठेवा की बेड पॉलिथिनने झाकलेला असावा जेणेकरून हवा कोणत्याही प्रकारे गळू नये. आता 4 दिवसांनी पॉलिथिन काढून पाईप उघडा. पाचव्या दिवशी पॉलिथीन बाजूला काढून टाका, तर 6 दिवसांनी पॉलिथिन पूर्णपणे काढून टाका आणि बेड तोडून टाका. याला पहिले वळण असे म्हणतात.

– पहिल्या वळणानंतर, पुन्हा एकदा त्याच प्रकारे बेड तयार करा आणि झाकून ठेवा. 9 व्या दिवशी, पुन्हा एकदा पाईपवरील फॉइल काढून टाकले जाते. आणि 11 व्या दिवशी पॉलिथिन एका बाजूने काढून टाका. 13 व्या दिवशी पॉलिथिन काढून बेड पुन्हा वळवला जातो.

बटण मशरूम कंपोस्ट तपासणी कशी करावी ? :
बटण मशरूम कंपोस्ट 15 व्या दिवशी स्क्रीनिंग केले जाते. ते दिसायला तपकिरी असते. चाचणीसाठी चिमूटभर खत घ्या. एका भांड्यात थोडे पाणी घाला आणि चांगले मिसळा. आता pH पेपरने चाचणी करा. जर pH मूल्य 7 ते 7.5 च्या दरम्यान असेल तर ते चांगल्या दर्जाचे कंपोस्ट आहे. कृपया कळवा की या पद्धतीने तयार केलेले कंपोस्ट उत्कृष्ट दर्जाचे आहे. तयार झालेले कंपोस्ट गडद तपकिरी रंगाचे असते आणि त्याला अमोनियाचा वास येतो.

Electricity From Bulls : आश्चर्यकारक! येथे बैलांपासून बनवली जातेय वीज! शेतकरी बदलताहेत अर्थकारण